Η Τριλογία του Βερολίνου του Φίλιπ Κερ που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος σε έναν τόμο είναι απολαυστική. Περιλαμβάνει τρία μυθιστορήματα (Οι Βιολέτες του Μάρτη, Ο Χλομός Εγκληματίας και το Γερμανικό Ρέκβιεμ) τα οποία χρονικά ακολουθούν το ένα το άλλο κι έχουν όλα ήρωα τον ντετέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ. Η ιστορία του πρώτου μυθιστορήματος (1936) διαδραματίζεται την περίοδο που ο Χίτλερ αρχίζει να γιγαντώνεται, του δεύτερου (1938) την εποχή της απόλυτης κυριαρχίας του και του τρίτου (1947) της κατάρρευσής του.


Οι Βιολέτες του Μάρτη είναι μια γρήγορη και γεμάτη ανατροπές νουάρ περιπέτεια στο Βερολίνο του 1936. Ο Μπέρνι Γκούντερ, ένας πρώην αστυνομικός που αηδιασμένος από το φασιστικό καθεστώς της εθνικοσοσιαλιστικής κυβέρνησης παραιτήθηκε κι έγινε ιδιωτικός ερευνητής, μας μεταφέρει μέσα από τις διηγήσεις του στη γερμανική μητρόπολη λίγο πριν από τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων. Μια πόλη με γκρίζα κτίρια, βροχερούς δρόμους και Οαμήχανους ανθρώπους που βλέπουν από τη μια μέρα στην άλλη τους εθνικιστές να παίρνουν τα ηνία σε όλους τους τομείς και την εξουσία του Φύρερ να γιγαντώνεται. Το Βερολίνο αλλάζει, ο φόβος γεννιέται στον απόηχο της τζαζ και των ξέφρενων πάρτι στα καμπαρέ που αποτελούν πια παρελθόν. Η πόλη βυθίζεται σιγά σιγά στην παράνοια του φασισμού. Ο Χίτλερ ετοιμάζεται για πόλεμο. Χτίζει αυτοκινητόδρομους, στέλνει Εβραίους, ομοφυλόφιλους και αντικαθεστωτικούς στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, εκπαιδεύει βασανιστές σε ειδικές σχολές στο Νταχάου. Άνθρωποι εξαφανίζονται ξαφνικά μέσα στη νύχτα. Πτώματα που δεν αναγνωρίζονται ποτέ ξεβράζονται στις όχθες του ποταμού. Στα εστιατόρια και στα καφέ τα ραδιόφωνα έχουν επιταχθεί δια νόμου για να παίζουν τις ομιλίες του Γκέμπελς ή τα διαγγέλματα του Χίτλερ. Στις κολόνες των δρόμων έχουν στηθεί μεγάφωνα, ενώ κυβερνητικές ομάδες ραδιοελεγκτών γυρίζουν από πόρτα σε πόρτα για να τσεκάρουν ότι όλοι οι πολίτες θα ακούσουν κάθε λέξη από την προπαγάνδα. Τα δυστοπικά μυθιστορήματα ωχριούν μπροστά στον κόσμο που έχει οραματιστεί ο ψυχασθενής Χίτλερ και η στρατιά των διεφθαρμένων υπηκόων του.



Σε αυτό το περιβάλλον ο αντιδραστικός Μπέρνι Γκούντερ προσλαμβάνεται από τον εκατομμυριούχο επιχειρηματία Χέρμαν Σιξ για να διαλευκάνει την κλοπή ενός διαμαντένιου κολιέ. Το κόσμημα βρισκόταν στο σπίτι της κόρης του Σιξ, η οποία απανθρακώθηκε μαζί με το σύζυγό της. Η κληρονόμος Γκρέτε και ο Πολ Πφαρ (επιφανές μέλος της Γκεστάπο) ήταν νεκροί στο κρεβάτι τους με μια σφαίρα στο κεφάλι ο καθένας και το χρηματοκιβώτιό τους άδειο (χωρίς να έχει παραβιαστεί με εκρηκτικά). Το σπίτι ολοσχερώς καμένο ώστε να καλυφθούν τα ίχνη. Ο Γκούντερ αναλαμβάνει να εντοπίσει το διαμαντένιο κολιέ, αλλά όχι να ανακατευθεί στις οικογενειακές τους υποθέσεις, όπως του ζητά αυστηρά ο επιχειρηματίας Χέρμαν Σιξ. Ψάχνοντας, ο ντετέκτιβ μπλέκεται σε μια ιστορία όπου είναι αναμεμειγμένος ο ίδιος ο πρωθυπουργός Χέρμαν Γκέρινγκ, η Γκεστάπο και ο αρχηγός της Χίμλερ, ένας ομοφυλόφιλος εκβιαστής που χρησιμοποιούσε ο Γκέρινγκ για τις βρομοδουλειές του, αλλά και οι φατρίες του γερμανικού υποκόσμου (βιαστές, φονιάδες, κλέφτες, μαστροποί, έμποροι ναρκωτικών και βαποράκια) πάνω στις οποίες στηρίχτηκε το οικοδόμημα του ναζισμού.



Το βιβλίο διαβάζεται με κομμένη την ανάσα. Οι περιγραφές του σε μεταφέρουν από τα σκοτεινά και δύσοσμα στενά του Βερολίνου, στα σαλόνια με τις μπροκάρ κουρτίνες και τα τεράστια πορτραίτα του Χίτλερ (όπου το αυγό του φιδιού επωαζόταν πάνω σε βελούδινους καναπέδες). Κι από τα υπόγεια της Γκεστάπο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου εκατομμύρια άνθρωποι μαρτύρησαν. Η γραφή του Κερ, γεμάτη κυνικά σχόλια και μαύρο χιούμορ, βοηθά ώστε να μη σε βαραίνουν οι φρικτές ιστορίες που περιγράφει. Ενώ οι διαρκείς ανατροπές σε κρατούν σε εγρήγορση. Ένα επιπλέον στοιχείο του βιβλίου, κατά τη γνώμη μου το πιο δυνατό, είναι ότι ιστορικά πρόσωπα εμπλέκονται στην πλοκή, φωτίζοντας τη διαφθορά του χιτλερικού καθεστώτος: Ένα κοκτέιλ από αμόρφωτους εθνικιστές-πιόνια, σαδιστές τραμπούκους, πρώην κατάδικους, μεγαλομανείς αξιωματικούς, bon viveur εκβιαστές, άπληστους επιχειρηματίες και βρόμικους πολιτικούς.