Το μυθιστόρημα Ψωμί,
Παιδεία, Ελευθερία του Πέτρου Μάρκαρη
(εκδ. Γαβριηλίδης) δεν μου άρεσε καθόλου.
Στο τρίτο μέρος από την Τριλογία της
Κρίσης (προηγήθηκαν τα Ληξιπρόθεσμα
δάνεια και η Περαίωση) η Ελλάδα έχει
περάσει στη δραχμή. Το δημόσιο έχει
κηρύξει στάση πληρωμών, τα ΑΤΜ λειτουργούν
με ημερήσιο πλαφόν αναλήψεων, στο κέντρο
γίνονται διαρκώς διαδηλώσεις και
συμπλοκές, οι ακροδεξιοί αλωνίζουν και
ο αστυνόμος Χαρίτος τρώει πια μόνο
φακές.
Προφανώς ο Μάρκαρης
(να θυμίσω ότι ήταν ένας από τους
πνευματικούς ανθρώπους που υπέγραψαν
την ανοιχτή επιστολή υπέρ του ευρώ, η
οποία σημειωτέον παρείχε απόλυτη στήριξη
στο μνημόνιο) τρομοκρατημένος από τα
σενάρια εξόδου της χώρας μας από την
Ευρωζώνη, και όλη αυτή την προεκλογική
υστερία, έγραψε εν θερμώ ένα βιβλίο
γεμάτο με τα κλισέ των πρωινών ενημερωτικών
εκπομπών. Πρόκειται για μια ανιαρή
προπαγάνδα υπέρ του Ευρώ, τόσο ηχηρή
που μπροστά της η αστυνομική ιστορία
ωχριά. Ίσως να μην έχω συναντήσει πιο
προβλέψιμη και βαρετή πλοκή σε νουάρ
μυθιστόρημα.
Μέσα στον πανικό μιας
τραυματισμένης πόλης κάποιος αρχίζει
να δολοφονεί γνωστούς εκπροσώπους της
γενιάς του Πολυτεχνείου. Η αστυνομία
βρίσκει τα πτώματα με ένα κινητό τηλέφωνο
πάνω τους. Όταν πλησιάζει ο ιατροδικαστής
το τηλέφωνο χτυπά και σαν ringtone ακούγονται
διάφορες παραλλαγές του κλασικού
συνθήματος της 17ης Νοεμβρίου.
Δεν ξέρω τι ήταν αυτό
που με ξενέρωσε πιο πολύ: ο πανικός του
Μάρκαρη ή αδύναμη ιστορία που χρησιμοποίησε
σαν πρόφαση για να τον εκφράσει; Μάλλον
ο συνδυασμός και των δύο. Αισθάνθηκα
ότι αυτό το βιβλίο προσπαθεί να υποτιμήσει
τη νοημοσύνη μου με απλοϊκά τεχνάσματα.
Δεν ανήκω σε αυτούς που
πιστεύουν ότι η λύση θα έρθει από την
επιστροφή στο παλιό μας νόμισμα, όμως
δεν μπορώ να παραβλέπω το αυτονόητο:
Ότι το μνημόνιο και τα σίκουέλ του είναι
μια συνταγή που δεν πετυχαίνει. Το «χάος
της δραχμής» που περιγράφει ο Μάρκαρης
στο βιβλίο του, δεν μου φαίνεται να
απέχει και πολύ από το «χάος του ευρώ».
Μήπως δεν κλείνουν ήδη καρδιοχειρουργικές
πτέρυγες σε νοσοκομεία παιδιών; Δεν
υπάρχουν ελλείψεις σε φάρμακα, δεν
αυτοκτονούν άνθρωποι από τα χρέη, δεν
συναντάμε πολίτες που τρώνε από τα
σκουπίδια; Ή μήπως δεν αλωνίζουν οι
ακροδεξιοί; Θεωρώ, ότι τον συγγραφέα τον
πρόλαβαν οι εξελίξεις. Κι αυτός είναι
ένας πολύ μεγάλος κίνδυνος όταν
καταπιάνεσαι σε ένα μυθιστόρημα με την
επικαιρότητα.
Υ.Γ. Ο Πέτρος Μάρκαρης
αυτές τις μέρες τιμήθηκε με το βραβείο του Quais du Polar festival 2013 για την προσφορά
του στο αστυνομικό βιβλίο.
