«Οι άνθρωποι όταν
αντικρίζουμε κάτι για πρώτη φορά,
βλέπουμε πάντα αυτό που είμαστε
προετοιμασμένοι να δούμε». Το απόφθεγμα
του Έμερσον ισχύει και με τα βιβλία.
Στις πρώτες σελίδες από κεκτημένη
ταχύτητα ψάχνουμε να βρούμε ένα οικείο
στοιχείο να μας θυμίζει τον εαυτό μας,
για να κρατηθούμε απ' αυτό.
Αν το βιβλίο είναι καλό,
πολύ γρήγορα ο ήρωας, αν και δανείζεται
χαρακτηριστικά από όσα έχουμε ζήσει (ή φανταστεί),
μας ξεφεύγει. Αποκτά μέσα μας τη δική
του ταυτότητα. Γίνεται μοναδικός. Είναι
η στιγμή που αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε
το βαθύτερο νόημα που κρύβεται πίσω από
τις λέξεις.
Δεν συμβαίνει φυσικά με όλα τα βιβλία. Μονάχα με εκείνα που,
όπως έλεγε ο Κάφκα, θρυμματίζουν σαν
τσεκούρια την παγωμένη θάλασσα μέσα
μας. Ανοίγουν ένα καινούριο δρόμο και
μας οδηγούν σε μακρινούς μικρόκοσμους
του μυαλού μας που δεν ξέραμε πως
υπάρχουν. Με το πάθος της ανακάλυψης
και τη λαχτάρα του πρωτόγνωρου τούς
εξερευνούμε σελίδα σελίδα. Διαβάζουμε
αργά, για να μην έρθει η στιγμή να
εξοριστούμε από αυτούς. Αφήνουμε τις
λέξεις να ταξιδέψουν
μέσα μας, σε κάθε γωνιά του νου, να χτίσουν
εικόνες, να φτιάξουν ολόκληρους τόπους,
ακυβέρνητες πολιτείες που υπάρχουν
μονάχα στη φαντασία.
Η έκπληξη που αισθανόμαστε
όταν ένα βιβλίο μάς πάει ένα βήμα μπροστά
απ' όσα ξέραμε ή είχαμε δει είναι
ανεκτίμητη. Κι είναι τόσο μεγάλο το κενό
που δημιουργείται όταν το ταξίδι
τελειώνει, που σχεδόν αδυνατούμε για
μέρες να περάσουμε στο επόμενο.
Στοιχειωμένοι αναζητούμε βιβλία που
μοιάζουν μ΄αυτό για να συνεχίσουμε το
ταξίδι. Να ξανανιώσουμε εκείνο το
ξάφνιασμα. Μέχρι να ανακαλύψουμε κάτι
καινούριο, «απ' αλλού φερμένο»...
Υ.Γ. Ναι, είναι ακριβώς
αυτό που παθαίνουμε και στον έρωτα. Αφού
συμβαίνει με τα βιβλία, συμβαίνει και
με τους ανθρώπους. Στην αρχή, όταν τους
γνωρίζουμε, ψάχνουμε να βρούμε πάνω
τους κάτι που να μας μοιάζει, για να
κρατηθούμε απ' αυτό. Προσπαθούμε μαζί
τους να ζήσουμε ξανά όσα ξέρουμε. Η
αληθινή έκπληξη όμως έρχεται πάντα όταν
χαλαρώνουμε και αφήνουμε τον άλλον
άνθρωπο να μας ταξιδέψει σε μέρη που
δεν έχουμε ξαναδεί... Να φωτίσει μέσα
μας πράγματα που δεν έχουμε ξανανιώσει.
