Lou ...Read

Λίγες μέρες πριν μια φίλη μου έστειλε ένα διήγημά της και μου είπε να το διαβάσω ακούγοντας ένα συγκεκριμένο τραγούδι -Lady Grinning Soul του David Bowie- που είχε σε repeat η ίδια όταν το έγραφε. Προσπάθησα να το κάνω αλλά δεν λειτούργησε. Η μουσική με αποσπούσε. Χρειάστηκε να κλείσω το iTunes για να καταφέρω να μπω στο ρυθμό του κειμένου. Για μένα η μουσική και το διάβασμα είναι δύο διαφορετικές απολαύσεις που δεν μπορούν να συνδυαστούν.

Έκανα μία βόλτα στα φόρουμ του Goodreads και παρακολούθησα μερικές συζητήσεις πάνω σ' αυτό το θέμα. Οι αναγνώστες διχάζονται: Κάποιοι μπορούν, κάποιοι όχι. Οι περισσότεροι που τα καταφέρνουν μιλούν κυρίως για κλασική ορχηστρική μουσική. Άλλοι γράφουν ότι μισούν τη σιωπή και ότι το να έχουν ακόμα και ραδιόφωνο ή τηλεόραση να παίζει σιγά κάπου στο βάθος, τους βοηθά να συγκεντρωθούν. Υπάρχουν και εκείνοι που διαβάζουν στο μετρό και χρησιμοποιούν το iPod σαν ωτοασπίδες: η μουσική «σκεπάζει» τις ομιλίες και το μηχανικό θόρυβο.

Μια άλλη φίλη, μητέρα δύο μικρών παιδιών, μου είπε πρόσφατα ότι η μουσική δεν είναι τίποτα μπροστά σε δύο πιτσιρίκια που τρέχουν γύρω από τον καναπέ αλαλάζοντας. Αυτούς τους αναγνώστες-κομάντο τους ζηλεύω. Είναι σκληραγωγημένοι και μπορούν να διαβάσουν τα πιο απαιτητικά βιβλία ακόμα κι όταν κάνει παρέλαση γύρω τους ολόκληρο το στούντιο της Disney.

Προσωπικά όταν διαβάζω έξω -στην παραλία, στο πάρκο, σε κάποιο café, ποτέ σε όχημα που κινείται- βάζω απαραιτήτως ωτοασπίδες, αλλιώς θα μείνω 5 λεπτά στην ίδια σελίδα. Στο σπίτι προτιμώ να διαβάζω σιωπηλά. Όταν ανοίγω το Spotify, κλείνω το βιβλίο. Η μουσική θέλει το δικό της χώρο, είναι ένα είδος διαλογισμού, απαιτεί συγκέντρωση. Όπως ακριβώς και το διάβασμα. Αρνούμαι να δω τη μουσική σαν χαλί για διάβασμα και το βιβλίο σαν κερασάκι πάνω σε ένα μουσικό κοκτέιλ.

Έκανα μια μικρή αναζήτηση στο Google για σχετικές έρευνες. Υπάρχουν πολλές από πανεπιστημιακά ιδρύματα, όλες όμως μιλούν για μελέτη και όχι για διάβασμα λογοτεχνίας (δεν νομίζω ότι είναι το ίδιο πράγμα). Οι απόψεις των ερευνητών διίστανται. Η κλινική ψυχολόγος Έμμα Γκρέι, η οποία διεξήγαγε μία μελέτη για λογαριασμό του Spotify, ισχυρίζεται ότι οι μαθητές που ακούν μουσική διαβάζοντας αποδίδουν περισσότερο. Η κλασική μουσική, σύμφωνα με την έρευνα, μας χαλαρώνει, βάζει φωτιά στη φαντασία και μας βοηθά να συγκεντρωθούμε. Μας οδηγεί σε μία κατάσταση δηλαδή παρόμοια με αυτήν του διαλογισμού. Αντιθέτως, μία αντίστοιχη έρευνα του Ινστιτούτου Τεχνολογίας του Νιου Τζέρσεϊ στις ΗΠΑ, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι σπουδαστές που άκουγαν μουσική όταν διάβαζαν είχαν χαμηλότερες επιδόσεις στις εξετάσεις από εκείνους που μελετούσαν σιωπηλά. Μια τρίτη έρευνα, αυτή τη φορά από το Πανεπιστήμιο της Ουαλίας, επισημαίνει ότι παίζει ρόλο το είδος της μουσικής. Τα τραγούδια αποσυντονίζουν, ο ακροατής κάνει συνειρμούς με τους στίχους, ενώ η κλασική συμφωνική ή μοντέρνα ορχηστρική μουσική βοηθούν περισσότερο.

Δοκίμασα, λοιπόν, να διαβάσω το συγκλονιστικό βιβλίο μου (Μόνος στο Βερολίνο – Hans Fallada, εκδ. Πόλις) ακούγοντας κλασική μουσική. Με Σοστακόβιτς και Στραβίνσκι στάθηκε αδύνατο. Πολύ γρήγορα έκλεισα το βιβλίο και άνοιξα ένα μπουκάλι ουίσκι για να απολαύσω χαλαρά τη μουσική. Με Έλγκαρ τα πράγματα ήταν πιο εύκολα. Λιγότερες εντάσεις, περισσότερη αρμονία. Πάντως όπως κι αν έχει το διάβασμα μετά μουσικής σε μένα -μέχρι ώρας- δεν δείχνει να λειτουργεί. Σε εσάς;