Ο πίνακας Τοwn (1902) του
θεατρικού συγγραφέα Αύγουστου
Στρίντμπεργκ, περιγράφει καλύτερα ίσως
απ' όσο θα μπορούσαν οι λέξεις την
κατάσταση στην οποία βρίσκομαι όταν
δεν καταφέρνω να διαβάσω. Τα βιβλία με
βοηθούν να ηρεμώ. Είναι για μένα ένα
είδος διαλογισμού: εξημερώνουν την
άγρια θάλασσα, λειαίνουν το βράχο κι
οργώνουν το άγονο χώμα. Μ' εξανθρωπίζουν.
Όταν, λοιπόν, παθαίνω
αυτό που οι βιβλιόφιλοι αποκαλούμε
«μπλοκάρισμα του αναγνώστη» (κατά το
writer's block), είναι λες και υπάρχει μέσα μου
μια αχανής, απέραντη στέπα που πρέπει
να διανύσω ολομόναχος. Μια αξημέρωτη,
μεγάλη νύχτα όπου το μυαλό μού βάζει
παγίδες, ξετρυπώνει σκουριασμένες
ενοχές, εκκρεμότητες που χάσκουν και
χτυπούν σαν παλιές, σπασμένες πόρτες
στον άνεμο. Αδύνατον να κοιμηθώ, αδύνατον
και να διαβάσω. Είναι αυτή η βουβή
κατάσταση ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι,
κατά την οποία το σώμα ρίχνει ταχύτητες,
αλλά το μυαλό τρέχει. Δεν καταφέρνω να
συγκεντρωθώ, κολλάω σε μία σελίδα και
μένω σ αυτήν για ώρα. Πιάνω άλλα βιβλία,
όμως το διάβασμα δεν οδηγεί πουθενά.
Γραπώνομαι από τις λέξεις όπως ο ορειβάτης
στα σκοινιά, με το χάος από κάτω να
παραμονεύει σαν στόμα ορθάνοιχτο.
Συνήθως αυτό συμβαίνει
μετά από μια δυνατή αναγνωστική εμπειρία.
Όταν έχω τελειώσει ένα βιβλίο που μου
άρεσε πολύ και περνώ κατευθείαν στο
επόμενο, ακόμα στοιχειωμένος από τους
ήρωες του προηγούμενου. Σ΄αυτή τη φάση
μαγαρίζω καμιά δεκαριά βιβλία, διαβάζοντας
λίγο το ένα και λίγο το άλλο, χωρίς να
καταφέρνω να βρω σημείο επαφής. Επίσης,
συμβαίνει όταν έχω πολλά βιβλία που
θέλω παράλληλα να ξεκινήσω. Η πληθώρα
επιλογών με κάνει αναποφάσιστο.
Με τα χρόνια έχω βρει
ένα τρικ για να αντιμετωπίζω το
«μπλοκάρισα», όταν προκύπτει. Ποντάρω
στη μικρή φόρμα: Διηγήματα, νουβέλες,
ποιήματα, μικρά πεζά... Δεν πιάνει βεβαίως
πάντα, αλλά τις περισσότερες φορές
λειτουργεί. Μια σοφή λύση ίσως είναι να
αφήσεις το «φαινόμενο» να εκτονωθεί,
χωρίς να πιέζεις τα πράγματα. Είναι η
ώρα να κλείσεις το βιβλίο και να ανοίξεις
το laptop, να χαζέψεις στο διαδίκτυο, να
πας μια βόλτα, να δεις μια ταινία ή να
κοιτάς απλά το ταβάνι ακούγοντας μουσική,
παρακολουθώντας την αναπνοή σου. Το
έχει πει καλύτερα η Σκάρλετ: έτσι κι
αλλιώς αύριο θα είναι πάντα μια άλλη
μέρα.
Υ.Γ. Ο τίτλος του ποστ
είναι από την ομώνυμη συλλογή διηγημάτων
του Χανίφ Κιουρέισι (εκδ. Καστανιώτη).
